Մեր գյուղը

Մեր գյուղը Ղուկասավանն է։ Գտնվում է Արարատի մարզում, գյուղը Երևանին շատ մոտիկ է, ես ապրում եմ այդ գյուղում: Մեր գյուղը հին անունը եղել է Քյոլարա կամ Կալալի Պապիկս տեղափոխվել է այս գյուղը Հոկտեմբերյանից, կառուցել է մեր տունը, այգի է ստեղծել: Գյուղը հին պատմություն ունի, հիմնադրվել է 17-րդ դարում։ Գյուղի բնակիչների մեծ մասի պապերը գաղթել են Պարսկաստանից և Արևմտյան Հայաստանից։ Գյուղում մեզ հետ կողք կողքի ապրում են եզդիները։ Մեր գյուղում է ծնվել անվանի հեղափոխական Ղուկաս Ղուկասյանը, և հենց նրա անունով գյուղը վերանվանվել է Ղուկասավան։Մեր գյուղի մարդիկ զբաղվում են ջերմոցային աշխատանքով, մեր փողոցում ջերմոցներ շատ կան և մեր փողոցն էլ անվանում են ջերմոցների փողոց։ Մենք էլ ունենք ջերմոց, այնտեղ աճեցնում ենք լոլիկ տարվա բոլոր եղանակներին: Ջերմոցում աշխատում են հայրիկը պապիկը և մայրիկը։Մեր գյուղում այդքան շատ չեն պատմական վայրերը, հուշարձանները, գյուղի կենտրոնում գտնվում է 19-րդ դարի ավերված եկեղեցին` Սուրբ Աստվածածինը, և Ղուկաս Ղուկասյանի հուշարձանը։ Մեր գյուղում գործում է դպրոց, մանկապարտեզ:

• 

• 

Կապը որպես խոսքի մաս

 Կապ կոչվում են այն բառերը, որոնք որևէ բառ կապում են մեկ այլ բառին և այդ
կապվող բառի հետ դառնում են նրա լրացումը։ 
Կապերի մի մասը դրվում է կապակցվող բառերից առաջ, մյուս մասը՝
դրանցից հետո, իսկ մի քանիսը՝ առաջ կամ հետո։
 Կապվող բառից առաջ դրվող կապերը կոչվում են նախադրություններ։ Դրանցից են՝ առանց, դեպի, իբրև, մինչև, հանուն, հանձին, հանձինս,  նախքան, չնայած, ըստ, ի, հօգուտ (սխալ է ի օգուտ ձևը) և այլն, օրինակ՝
առանց ընկերների, նախքան երգելը, մինչև դպրոց։
  Կապակցվող բառերից հետո դրվող կապերը կոչվում են հետադրություններ։ Դրանցից են՝ առթիվ, զատ, համար, հանդերձ, հանդեպ, մասին, միջև, ներքո, մեջ, վրա, տակ, նկատմամբ, վերաբերյալ, փոխարեն, մոտ, չափ, նման, դիմաց և այլն, օրինակ՝  հայրենիքի համար, սեղանի մոտ, հերոսի նման։
  Այն կապերը, որոնք կարող են դրվել  կապակցվող բառերից թե՛ առաջ, թե՛ հետո, կոչվում են երկդրություններ, օրինակ՝ բացի, անկախ, շնորհիվ, համաձայն, հակառակ  և այլն։

1. Նշիր կապերի հետ գործածված դերանվանական սխալ ձևերը և ուղղիր դրանք:

Մեզ համար, իրենց հետ, մեզ պես, ձեզ նման, իրենց փոխարեն, քեզ մոտից, ինձ պես, ձեզ հետ, քո նման, իմ մոտ, ձեզ նման, ինձ վրա, իմ մոտով, ձեզ մոտ, ինձ համար:
    2. Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ կապը։
1. երբ, բացի, որովհետև, այնտեղ
2. մտերմորեն, ամենուրեք, դեպի, ստեպ-ստեպ
3. վրա, որևէ, և, մյուս
4. ինչու, յուրաքանչյուր, մասին, մասամբ
5. հանուն, անուն, այնքան, սույն:

Գոյական, կրկնողություն

ԳՈՅԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ

Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են  գոյականներ․
ա. վերելակ, հնչուն, փչակ
բ. շեշտակի, հանք, հնչուն
գ. արցունք, հայուհի, վայրէջք,
դ. ուղղակի, փափկասուն, փախուստ

Ո՞ր շարքում են միայն  գոյականներ․

ա. սեր, սիրելի, տիկին
բ. օր, անձրև, գինի
գ. ատաղձ, գուղձ, ցնծագին
դ. ջուր, ծորակ, ջրառատ

• Ո՞ր շարքում չկա գոյական․

ա. հին, հագուստ, դարպաս
բ. վնասվածք, հարգելի, տնական
գ. սեղան, ծովային, ծարավել
դ. գեղեցիկ, գրքային, ամպամած

  Ո՞ր շարքում չկա գոյական․

ա. հայելի, նազելի, գովելի
բ. վնասվածք, հնչեղ, վայրենի
գ. բազկերակ, կանացի, հյուսն
դ. մայրենի, դյուցազնական, կանաչ
Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. գեղջուկ
բ. դպրոցական
գ. հյութալի
դ. սեր

Ո՞ր բառն է գոյական․

ա. կտրիչ
բ. քննիչ
գ. հուզիչ
դ. դյութիչ

Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1.կաշի, տոպրակ, վահան
2. կթղա, գուղձ, մարզպետ
3. ռազմիկ, աստղիկ, վրեժ
4. վարուժան, երեխա, մանուկ

 Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1․ծաղիկ, փայլակ, շանթ
2. տղա, պատանի, համեստ
3. շուշան, ցորեն, կահույք
4. հայրենիք, տապան, ծիծեռնակ

 Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1․ վասակ, առյուծ, մհեր
2. տիկին, տիրուհի, ազատուհի
3. համբարձում, համեստ, հեղինե
4. հուսիկ, վարազ, որսորդ

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. մերսող
բ. գրող
գ. դող
դ. հոսող

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. հուզիչ
բ. սուլիչ
գ. վարիչ
դ. գրիչ

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա․կոշկեղեն
բ․ հողեղեն
գ․խմորեղեն
դ․զարդեղեն

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա․աստղ
բ․ավագ
գ․աղավնյակ
դ․պատվիրակ

Հայոց լեզու

Նախադասություններում սխալ գործածված բառեր և արտահայտություններ կան, գտի՛ր և ուղղի՛ր:

Այդ հավաքին մասնակցեց նրանց առաջնորդը:
Սպիտակ զգեստը քեզ շատ է սազում:
Ոսկեծամ մազերով մի աղջիկ գալիս է աղբյուրը ջրի:
Մոտենում է աղջկան և տեսնում, որ մի վիշապ, գլուխը նրա ծնկներին, քնել է:
Ու հանկարծ սիրահարվել էր այդ աղջկա։
Այլևս առավոտներն չէին երգում:
Գառնուկները հոտոտում էին հողը: 

. Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծում տրված բառերի հականիշները: 

Փարիզում անցորդներից մեկ սաստիկ (մեղմ) անձրևի տակ ընկավ: թրչվել (չորանալ) պաշտպանվելու համար թևի տակի նկարը բարձացնում (իջեցնել) գլխի վրա ու վազեց: խախուտ (հաստատ) աշխարհում դեռևս (արդեն) ոչ ոք անձրևից այդպիսի (թանկանոց) «անձրևանոցով» չէր պաշտպանվել(հարձակվել):
Տեսնելով անցորդի գլուխը պաշտպանող նկարը`դեպքի կամավոր վկան`ոստիկանը, զարմանքից խոսում էր (լռել): Նա ճանաչեց Գյուստավ Կուրբեի նշանակալի (աննշան) «Քնած շիկահեր կինը» կտավը: Թանգարանից հափշտակված այդ նկարի վերատպված օրինակները հենց այդ օրը ցրեցին (հավաքվել) ոստիկաններին: Նկարը յոթ հարյուրից ութ հարյուր դոլար էր գնահատված: Ոստիկանը մարդուն հետեվեց (առաջնորդել) մինչև նրա բնակարանը, որտեղ գտավ (կորչել) տարբեր(նույն) ժամանակներում տարբեր (նույն) տեղերից գողացված նկարների ամբողջ պատկերասրահ:
-Ավելի լավ (վատ) էր մինչև ոսկորներս թրչվել էր (չորանալ),- տխրությամբ (ուրախություն) ասաց գողը, երբ նրան ձեռբակալեցին (բաց թողնել): 

Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրու:
Չար, վտիտ, վճիտ, չոր, բարի, բծավոր, գերազանց, անարի, մեղավոր, նիհար, ականավոր, երկչոտ, ձևավոր, հռչակավոր, գթառատ, ականակիտ, ջերմեռանդ:

Բայ կոչվում են բառերը որոնք ցույց են տալիս գործողություն,

Հետևյալ բառերից սոսկական` ան, են, ն, չ ածանցների օգնությամբ կազմիր ածանցավոր բայեր:
Ծեր-ծերանալ
հարց-հարցնել
կիպ-կպչել
մահ-մահանալ
գեղեցիկ-գեղեցկանալ
վախ-վախենալ
մոտ-մոտենալ
բազում-բազմանալ
կանգ-կանգնել
կույր-կույրանալ
ոչինչ-ոչնչանալ
ուրախ-ուրախանալ
առաջ-առաջանալ

Տրված բայերը ածանցման միջոցով դարձնել բազմապատկական, ( ատ, ոտ կոտ, տ)
Մրել
պատռել
ցատկել
կտրել
նստել
պոկել
կոտրել
թռչել
խոցել
մորթել
գրել

Տրված բայերը ածանցման միջոցով դարձնել պատճառական,(ացն, եցն, ցն)
Պայթել
նստել
խմել
խոսել
հիշել
հագնել
իջնել
քնել
մեծանալ
փախչել
դողալ
խաղալ
վախենալ
թռչել
ծիծաղել
փայլել
առաջանալ
կարմրել
կատաղել

Հետևյալ բայերի հետ  համապատասխան հոլովներով գոյականներ գործածեցեք:
Ընդառաջել
հանդիպել
զգուշանալ
կարոտել
զրկվել
ուշանալ
դիմել
խուսափել

Բայեր

Բայ կոչվում են բառերը որոնք ցույց են տալիս գործողություն,

Շարժում եղերություն, պատասխանում են ինչ է անում, ինչ է լինում, ինչ է արել, ինչ է անելու, ինչ կանի, ինչ կլինի, և այլ հարցերի։Բայերը ըստ կազմություն լինում են

Սոսկածանցաոր,պատճառական, բազմապատկական, և կրաորական։ Սոսկածանցաոր բայեր կազմող ածանցները կոչվում են սոսկական ածանցներ դրանք են ան, են,և ն փակչել,թռչել,առաչել։Պատճառական բայերը կազմում են պաճառական ացանցներով, բրանք եբ  անց, եցն ,ցն,բարցացնել մոտեցնել վախեցնել արագացնել թռցնել թարմացնել

Բազմապատկական բայերը կազմվում են բազմապատկական ածանցներով կամ բայսկան արմատի կրկնությամբ բազմապատկական ածանցներն են ստ,կոտ,ակոտ,օրինակ մորթել

Մորթոտել ցատկոտել թռչկոտել նստոտել, պատառոտել, բսկտել,կոտրատել,վազել,վազվզել,քաշել,քաշքշել,ծալել,խշալ,խշխշալ։

Կրաորական բայեր կազմող ածանցը կոչվում է կրաորական ածանց է վ, օրինակ  գրել գրվել սիրել պաշտպանվել խոսվել ևայլն։

Դերանուն

Կետերի փոխարեն գրել հարցահարաբերական դերանուններ1. Հիմա ենք հասկանում, թե ինչպես անտարբեր ենք եղել այդ մարդու հանդեպ:2. Ինչպիսի ձեռքով են կառուցվել այս շենքերն ու փողոցները:3. Զարմանքով նայում ես շուրջդ ու մտածում, թե ինչպես է կյանքն այսպիսին դարձել:4. Միայն նա կասի ՝ ինչ է կատարվել այստեղ:5. Ով կասի, թե մեր քաղաքում ինչպես հայտնվեցին այդ փոխադրամիջոցները:6. Սա մի անգնահատելի գանձ է, որ Դուք պարգևեցիք ինձ:Կետերի փոխարեն գրել ժխտական դերանուններ1. Ոչ ոք չնկատեց, թե բժիշկը երբ դուրս եկավ հիվանդասենյակից:2. Երկար ժամանակ նրանցից ոչ մեկը չէր համարձակվում խոսել:3. Գույների այս համադրությունից էլ ոչինչ չստացվեց:4. Արտասվող ապակիների միջից ոչ մի բան չէր երևում:5. Թանգարանի դահլիճներում գրեթե ոչինչ չէր փոխվել, ոչ մի ցուցանմուշ կարծես չէր տեղաշարժվել, գողության մասին ոչ ոք չէր կասկածում, աշխատակիցներից ոչ մեկի մտքով նման բան չէր էլ անցնի:Նշիր դերանվանական սխալ ձևերը և ուղղիր դրանքՄեր համար- մեզ համարիրեն հետ- իր հետմեր պեսձեր նման- ձեզ նման

իրեն փոխարեն- իր փոխարենքեզ մոտից- քո մոտիցինձ պես- իմ պեսձեզ հետքո նման- քեզ նմանիմ մոտ- ինձ մոտձեզ նմանիմ վրա- ինձ վրաիմ մոտով-ձեր մոտ- ձեզ մոտիմ համար- ինձ համար

Մայրենի

1. Առածներում լրացնել թվականները:Ուզողի մեկ երեսն է սև, չուզողի տասը :Յոթը չափիր, մեկը կտրիր:Գիտունին մինն ասա, անգետին հազար ու մինն:Մի ունեցիր հարյուր դահեկան, ունեցիր հարյուր բարեկամ:Տասը մատիցդ որ մեկը կտրես, արյուն դուրս կգա:Մի խելքը լավ է, երկուսը` ավելի լավՀերոսը մի անգամ է մեռնում, վախկոտը` Հազար ու մի :2. Հետևյալ թվականները գրել տառերովա. 69-ԿԹ, 1988-ՌՋՁԸ, 357-ՅԾԷ, 2968-ՍՋԿԸ, 99-ՂԹ, 3-Գ, 10-Ժ:Aybuben3. Ըստ վերը նշված աղյուսակի ` գրիր քո և ձեր ընտանիքի անդամների ծննդյան տարեթվերը:

2007-ՍԷ

1981-ՌՋՁԱ

1982-ՌՋՁԲ

2005-ՍԵ

Գործնական քերականություն

1.Փոխիր տրված բառերի մուգ գրված տառերը և ստացիր նոր բառեր:Գիրք — գիրկ, տանկ — տանձ, սանր — ծանր, մարագ — կարագ, նոր — շոր, բարդ — սարդ մարդ 2.Փակագծերում նշված բառերից ընտի՛ր ճիշտը և տեղադրի՛ր նախադասությամ մեջ:Երեկոյան (բառաչում, մայում) էին մարգագետիններից տուն եկող կովերն ու հորթերը:Գառնուկը հուսահատությունից (մայում, բառաչում էր):Մի կատաղի քամի (ճռնչաց, շառաչեց) այնպիսի սաստկությամբ, որ հնօրյա ծառերն արմատից սկսեցին տատանվել:Ծանր ու հին փայտյա դուռը (անընդհատ ճռնչում, շառաչում էր):Գեղջուկի և երկրագործի համար սկսվել էր հողային աշխատանքների (եռուն, եռանդուն) շրջան:Այդ (եռանդուն, եռուն) ծերուկը զարմացնում էր բոլորին:Միայն սայլերին լծված (նժույգների, ձիերի) խրխնջյունն էր մերթընդմերթ ընդհատում լռությունը:Արքայական (նժույգները, ձիերը) սպասում են իրենց հեծյալներին:Քո պատմած դեպքը սովորական (հնարք, հնարանք) է, այլ, ոչ թե իրականություն:Տղան տարբեր (հնարք, հնարանք) է գործածում աղջկա սիրտը շահելու համար:

Գործնական քերականություն

1.Կետերի փոխարեն մի այնպիսի բառ գրիր, որ աջ և ձախ գրված բառերի հետ բարդ  բառ կազմի:
Ոսկեգույն գունանկար
պատկերզարդ-զարդաքանդակ
մատենագիր գրասեղան
լեռնաշղփա շղթայակապ
մայրաքաղաք քաղաքապետ
գինեգործ գործընկեր
խաղադաշտ դաշտավայր
հորեղբայր եղբայրորդի
խաղատուն տնամերձ
2. Գրիր տրված բառերի նույնարմատ հականիշները:
Անխռով-անհանգիստ
խոտոր-ուղիղ
երերուն-հաստատուն
տարակուսելի-անկասկած
արտաքուստ-ներքուստ
անզարդ-զարդարուն
ամոթխած-անամոթ
աղմկոտ-անաղմուկ
արատավոր-անարատ
քաղցրահամ-դառնահամ
ընչատեր-աղքատ

3. Յուրաքանչյուր բառի համար գրիր 1-ական հոմանիշ և հականիշ բառ:
Թյուր-ծուռ,ուղիղ
շնորհալի-տաղանդավոր,անշնորք
նուրբ-փափուկ,կոշտ
անաչառ-Անկողմնակալ,աչառու
երախտագետ-շնորհակալ,ապերախտ
անաղարտ-անպիղծ
պարկեշտ-համեստ լկտի
ահռելի-մեծ փոքր
փութաջան-ջանասեր,ծոյլ
խրթին-բարդ հեշտ

4. Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել երկհնչյունի հնչյունափոխություն։
Բուսական, հրեղեն, աստղանիշ, գուրծունեություն, ձնծաղիկ, նվիրատվություն, ալրաղաց, անկյունաչափ, բնավեր, գունատ, ձկնաբուծարան, դռնակ, եղջերափող, միութենական, մանկական, սառցարան, մրցավազք, մատենագիր, բուրավետ, հրակայուն, մշակութային, տարեվերջ, արնանման, առօրեական, այգեպան, մթերային, զգուշություն